Zwolnienie z VAT

Właśnie zakładasz swoją firmę i zastanawiasz się czy zostać podatnikiem VAT? Sprawdź czy przysługuje Ci zwolnienie z VAT. W tym wpisie przeczytasz również kto to dokładnie jest podatnik czynny i bierny, na co trzeba uważać i czy to się w ogóle opłaca.

Co to jest VAT?

VAT to tak zwany podatek od wartości dodanej. W Polsce mamy kilka stawek: podstawowa 23%, obniżone: 8%, 5% i 0% oraz stawka zwolniona. Na podatek ten zawsze patrzymy z perspektywy Urzędu Skarbowego – dlatego “VAT należny” należy się Urzędowi, nie nam. Jest to bardzo często mylona kwestia, a warta zapamiętania dla uproszczenia VAT naliczony odzyskujesz dla siebie.

Podatnik czynny i bierny

Zakładając działalność gospodarczą, będziesz wybierać, czy chcesz być podatnikiem VAT, czy nie. Składając formularz rejestracyjny VAT-R, rejestrujesz się jako podatnik VAT czynny. Tu znajdziesz wzór formularza VAT-R. Jeśli jednak masz taką możliwość i nie chcesz być podatnikiem VAT, możesz nie złożyć tego formularza, co jest równoznaczne z tym, że zostajesz podatnikiem biernym (zwolnionym).

Podatnik VAT czynny

Podatnik VAT czynny, to taki który nie korzysta ze zwolnienia i składa deklaracje VAT do urzędu – płaci VAT od swoich sprzedanych usług i produktów, który pomniejsza o VAT naliczony, który wynika z zakupów, które zostały dokonane w firmie.

Podatnik VAT bierny (zwolniony)

Podatnik bierny (lub inaczej zwolniony) korzysta ze zwolnienia z VAT, co oznacza, że nie odprowadza podatku VAT od swojej sprzedaży, ale nie może też tego podatku odliczyć od swoich zakupów. Będąc zwolnionym z VAT, nie mamy obowiązku składania deklaracji rozliczających VAT oraz nie mamy obowiązku przesyłania plików JPK (Jednolity plik kontrolny). Bardzo ważnym obowiązkiem biernego podatnika jest jednak prowadzenie ewidencji sprzedaży, która pozwoli monitorować przekroczenie limitu 200 000 zł. 

Dwa rodzaje zwolnienia 

Zwolnienie podmiotowe

Zwolnienie podmiotowe dotyczy małych przedsiębiorców, których wartość sprzedaży jest mniejsza niż 200 000 zł jeśli rozpoczyna działalność 1 stycznia. Jeśli przedsiębiorca rozpoczyna działalność w trakcie roku, należy wyliczyć proporcjonalną kwotę limitu, do którego można być zwolnionym z VAT.

Jak wyliczyć limit sprzedaży, gdy rozpoczynasz działalność w trakcie roku? 

200 000 zł × liczba dni jaka pozostała do końca roku od momentu rozpoczęcia działalności/365.

Czyli na przykład, rozpoczynasz działalność 7 kwietnia 2020 roku. Do końca roku zostało Ci 269 dni prowadzenia działalności. Więc, ponieważ mamy rok przestępny, będzie to wyglądało tak: (200.000,00 x 269)/366 = 146.994,54 zł

Prowadź ewidencję

Jeśli korzystasz ze zwolnienia podmiotowego z VAT, konieczne jest prowadzenie ewidencji przychodów, tak aby zauważyć moment przekroczenia 200 000 zł przychodu i niezwłocznie zarejestrować się jako podatnik VAT. Zwolnienie z VAT traci moc od transakcji, która przekracza ten limit kwotowy. I od tej transakcji należy już odprowadzić VAT należny.

Do tych 200 000 zł nie wliczamy podatku, wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, usług i produktów zwolnionych z VAT przedmiotowo (z kilkoma wyjątkami, np. usługi ubezpieczeniowe)

Należy uważać na celowe zaniżanie wartości sprzedaży. Jeśli sprzedajemy innemu podmiotowi, który jest z nami w jakiś sposób powiązany i dajemy mu ceny preferencyjne z tego powodu, do ewidencji w celu kontrolowania przekroczenia limitu należy przyjąć ceny rynkowe. Urzędy Skarbowe kontrolują takie sytuacje. 

Co gdy moment przekroczenia limitu Ci umknie?

Możesz otrzymać wezwanie do wyjaśnień z Urzędu Skarbowego i w wyniku dalszego postępowania może czekać Cię kontrola. 

Dlatego, gdy tylko zorientujesz się, że limit został przekroczony, jak najszybciej zarejestruj się jako podatnik VAT czynny – złóż formularz VAT-R. Złóż również deklaracje rozliczające VAT za zaległe okresy (VAT-7 lub VAT-7K). Do kwoty podatku należnego za te okresy należy doliczyć odsetki od zaległości podatkowych. Do dokumentacji powinno się dołączyć tak zwany czynny żal skierowany do Naczelnika Urzędu Skarbowego, w którym powiadomisz go o przekroczeniu limitu wraz z wyjaśnieniami.

Zwolnienie przedmiotowe 

To takie, które wynika z przedmiotu wykonywanej działalności – czyli wynikające z tego co sprzedajesz w swojej firmie.

W art. 43 ustawy o VAT wymienione zostały czynności, które są zwolnione z VAT i znajdziemy tam między innymi usługi dentystów, psychologów, usługi opieki nad osobami niepełnosprawnymi, czy też usługi nauczania języków obcych. 

Należy jednak zachować ostrożność przy korzystaniu ze zwolnienia przedmiotowego i zanim z niego zaczniemy korzystać upewnić się u księgowej lub doradcy podatkowego, że możemy to zrobić. Przykładowo o ile usługi psychologa podlegają pod zwolnienie z VAT, tak spokrewnione usługi coacha nie mogą zostać zwolnione przedmiotowo. 

Zwolnienie z VAT nie zawsze jest możliwe

Ustawa określa czynności, które muszą być bezwzględnie opodatkowane. Są to między innymi dostawy towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym (papierosy, alkohol), sprzedaż komputerów, części do samochodów i motocykli, czy też usługi windykacyjne. Ponadto jeśli Twoja firma nie ma siedziby w Polsce, również nie możesz skorzystać ze zwolnienia z VAT.

Czy zwolnienie z VAT się opłaca?

Korzystając ze zwolnienia podmiotowego VAT nie korzystamy z przywileju, jakim jest możliwość odliczenia podatku VAT. Kupując jakieś usługi lub produkty do swojej firmy, możesz odzyskać w ten sposób trochę pieniędzy do swojego przedsiębiorstwa. Pamiętaj jednak, że nie każdy wydatek będzie Twoim kosztem. Więcej przeczytasz w tym wpisie: https://www.wyjasniamfinanse.pl/wydatek-nie-zawsze-jest-kosztem/

Jeśli sprzedajesz produkty i usługi czynnym podatnikom VAT, mogą oni preferować zakup od kogoś, kto jest opodatkowany, ponieważ mają wtedy możliwość odliczenia podatku VAT od takiej faktury.

Natomiast jeśli planujesz sprzedawać podatnikom zwolnionym z VAT lub będziesz zajmować się handlem detalicznym – zwolnienie może być dla Ciebie korzystne, ponieważ cena Twoich produktów lub usług będzie niższa o podatek VAT – więc tańsza dla Twoich klientów.

Jeśli przewidujesz wysokie obroty od początku prowadzenia swojej działalności, warto od razu zarejestrować się jako czynny podatnik i korzystać z możliwości odliczania VATu. 

Tak samo jeśli planujesz duże inwestycje i drogie zakupy. Może się okazać, że wartość podatku naliczonego, będzie większa niż należny, który musisz zapłacić do Urzędu Skarbowego. W takim przypadku masz co prawda większe koszty od przychodów, ale przynajmniej odzyskujesz część z podatku.

Jeśli Twoje usługi lub produkty są opodatkowane stawką mniejszą niż 23%, bycie czynnym podatnikiem również może być dla Ciebie opłacalne. Twoje usługi lub produkty opodatkowane niższą stawką, ale większość zakupów do firmy będziesz dokonywać ze stawką 23% – możesz więc na tym zyskać.

Czy można zrezygnować ze zwolnienia?

Można zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego. Należy o tym powiadomić Urząd Skarbowy poprzez złożenie aktualizującego formularza VAT-R. Jeśli np. zgłosisz tą zmianę 27 kwietnia (a zgłaszać można do końca miesiąca), to od 1 maja jesteś już czynnym podatnikiem VAT.

Czy można wrócić do zwolnienia z VATu?

Można, jednak nie wcześniej niż po upływie roku, licząc od końca roku, w którym zrezygnowano ze zwolnienia. Czyli jeśli rezygnujesz ze zwolnienia podmiotowego 27 kwietnia 2020 roku, to do możesz powrócić do zwolnienia dopiero 1 stycznia 2022 roku.

Informacja o zwolnieniu na fakturze

Jeśli jesteś podatnikiem zwolnionym z VAT, wystawiając fakturę należy koniecznie umieścić na niej informację o zwolnieniu. Podajesz wtedy stawkę VAT – ZW, a w opisie do faktury wskazujesz powód zwolnienia, czyli podstawę prawną, która Cię do tego uprawnia. 

W przypadku zwolnienia przedmiotowego (ze względu na rodzaj wykonywanej działalności) jest to art. 43 ust.1 ustawy o VAT. W przypadku zwolnienia podmiotowego (do 200 000 zł wartości sprzedaży) jest to art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT.